De bouw van een dier

(LET OP: Deze les bevat een deel A en een deel B. Beide delen zijn belangrijk om de standaard volledig te kunnen leren. Als de tijd beperkt is, neem dan beide delen door om elementen te kiezen die aansluiten op de behoeften van je leerlingen.)

In deze les bouwen de leerlingen een olifant met een beweegbare slurf, waarbij ze de voorbeeldafbeelding(en) ter inspiratie gebruiken. Moedig ze aan om hun eigen idee voor deze olifant en slurf te ontwerpen en te bouwen.

• Voorkennis opbouwen - Dierlijke structuren: Deel informatie, afbeeldingen en definities met behulp van je belangrijkste wetenschappelijke materialen om zo voorkennis op te bouwen.
  • Dieren hebben interne structuren (organen) in hun lichaam, zoals een hart, een maag en longen. Ze hebben externe structuren buiten hun lichaam, zoals hun slurf, oren, ogen, slagtanden, poten en voeten.
  • Deze structuren helpen dieren om belangrijke functies uit te voeren, zoals eten, waardoor ze kunnen groeien en overleven.
  • Olifantenslurven hebben allerlei functies, zoals ademen, ruiken, voedsel en water pakken en communiceren.
  • Olifantenslurven kunnen tot op bijna 20 km afstand voedsel en water ruiken. Ze helpen olifanten om ruim 180 kg voedsel per dag te verzamelen en op te eten. Slurven kunnen tot 9 liter water opslaan, voedsel bereiken in boomtakken op bijna 7 meter hoogte en bijna 300 kg optillen.
  • Een argument ondersteunt een bewering over iets dat in de natuur gebeurt (bijv. de externe slurfstructuur van olifanten helpt hen om te overleven). Het moet bewijs bevatten zoals redenen, gegevens zoals feiten en/of een model dat waarnemingen aantoont.
  • Belangrijkste begrippen: externe structuur, interne structuur, functie, overleven
• Bouw- en programmeerervaring: Bekijk de suggesties in het lesplan. Voor deze les kun je ook:
  • De oefenactiviteit De motor in het menu Starten van de SPIKE app doorlopen.
  • De secties Gebeurtenisblokken, Geluidsblokken en Motorblokken van het menu Help > Woordblokken in de SPIKE app gebruiken voor extra ondersteuning.

DEEL A (45 minuten)

• Introduceer de hoofdpersoon/hoofdpersonen van het verhaal en de eerste uitdaging: Maria ziet een olifant die aan het eten is. Ze vraagt zich af hoe olifanten hun slurf gebruiken. Help haar om dit te leren.

• DENKEN: Breng een korte bespreking van het lesonderwerp op gang, eventueel met behulp van de verhaalafbeelding.

  • Wat zijn voorbeelden van interne en externe structuren van olifanten? (intern: hart, hersenen, maag, nieren, longen, etc.; extern: ogen, grote oren, rimpelige huid, lange slurf, slagtanden, poten, voeten, staart, etc.)
  • Wat zijn manieren waarop olifanten hun slurf gebruiken? (voorwerpen verplaatsen, voedsel en water pakken, geluiden maken)
  • Hoe helpen slurven olifanten om te overleven? (zorgen voor lucht, voedsel en water om in leven te blijven; met elkaar communiceren om veilig te blijven)
  • Hoe kunnen de andere olifantenstructuren hen helpen overleven? (grote oren en rimpelige huid om koel te blijven; slagtanden om zichzelf te beschermen en om voedsel te verzamelen)

• Geef elke groep een SPIKE Essential Set en apparaat.

• Terwijl de leerlingen aan het werk zijn, kun je de onderstaande voorbeelden delen als ondersteuning bij het bouwen en programmeren. Maak duidelijk dat de afbeeldingen één idee laten zien en dat de leerlingen hun eigen idee voor een olifant met een beweegbare slurf moeten ontwerpen en bouwen.

• Laat leerlingen:

  • Het basismodel gebruiken om een olifant met een beweegbare slurf te BOUWEN.
  • Hun model PROGRAMMEREN om te laten zien hoe olifanten hun slurf gebruiken om naar voedsel te reiken en/of olifantengeluiden te maken.

• Brainstorm samen over manieren om LEGO^® elementen of knutselmaterialen te gebruiken en zo voorwerpen zoals voedsel, water of zandhopen te bouwen waarmee de olifant de functies van zijn slurf kan demonstreren. Help leerlingen daarnaast om te ontdekken dat ze de rotatie van de motor kunnen veranderen en de geluiden in het programma kunnen veranderen.

• Laat de leerlingen halverwege de werktijd ideeën uitwisselen volgens een vertrouwde routine in de klas en geef ze vervolgens de tijd om hun modellen aan te passen met inspiratie uit de zojuist gedeelde ideeën.

Voorbeeldideeën

• Laat leerlingen bij elkaar komen om hun ideeën met elkaar te delen. 

• Laat elke groep hun model gebruiken om het volgende te demonstreren en uit te leggen:

  • Hoe de slurf van een olifant tot hoge boomtakken kan reiken voor voedsel en hoe deze vaardigheid de groei ondersteunt.
  • Hoe een olifant een hard geluid kan maken met zijn slurf en hoe dit de communicatie helpt.

• Vraag je leerlingen hoe ze hun model hebben aangepast om de prestaties ervan te verbeteren.

Als je door wilt gaan naar Deel B — Uitleggen, laat de leerlingen dan hun modellen intact houden of geef ze de tijd om die opnieuw op te bouwen.

DEEL B (45 minuten)

• Herhaal de stappen uit Deel A — Uitleggen om extra groepen hun leerproces te laten demonstreren en uitleggen.

• (5 minuten) Deel achtergrondinformatie om leerlingen te helpen Uitbreiden:
  • Interne structuren bevinden zich in het dier, maar leerlingen gaan ze aan de buitenkant van hun model toevoegen om iets binnenin weer te geven.
  • Interne structuren kunnen de longen, maag, hart en hersenen omvatten.
  • Deze interne structuren worden gebruikt voor verschillende functies, zoals ademen (longen), eten (maag), bloed pompen (hart) en denken en besturen (hersenen).
• Een aantal voorbeelden van manieren om stenen te gebruiken om deze structuren te laten zien, zijn 1) een rode steen gebruiken voor een hart en het het model programmeren met licht of geluid om dit hart te laten "kloppen", 2) twee witte of heldere stenen gebruiken voor longen en het model programmeren om een opname van hun eigen ademhaling af te spelen, en 3) een sensor gebruiken als brein en deze programmeren om een ander deel van het model iets te laten doen, b.v. met de oren bewegen.
• (15 min) Laat de leerlingen modellen bedenken en testen waarmee ze de volgende uitdaging in de app kunnen voltooien:
  • Voeg nieuwe elementen toe aan het olifantenmodel om een interne structuur weer te geven. Programmeer het model om te laten zien hoe olifanten die structuur gebruiken om te overleven, zoals longen gebruiken om te ademen of een maag om eten te verteren.

Voorbeeld

• (10 minuten) Laat de leerlingen kennis, ideeën of vaardigheden delen die:

  • hebben geholpen om de uitdaging te voltooien.
  • ze al doende hebben geleerd.

• Vraag je leerlingen om de sets en werkplekken op te ruimen.

• Stel sturende vragen om leerlingen aan het denken te zetten over hun beslissingen tijdens het bedenken, bouwen en programmeren.

Observatiechecklist

• Ze beargumenteren dat de externe slurf van de olifant helpt om te overleven door voedsel te bereiken en geluiden te maken.

• Neem de leerdoelen door (vak Ondersteuning voor de leraar).

• Gebruik de checklist om de voortgang van de leerlingen te observeren:

  • Hun model en programma hebben een olifant opgeleverd met een beweegbare slurf en longen of maag. Sommige modellen hebben ook een slurf die geluiden maakt.
  • Ze hebben voor hun argument bewijs gebruikt uit het model om uit te leggen hoe de externe slurf van de olifant helpt voedsel te bereiken om te eten en geluiden te maken om te communiceren.
  • Ze hebben voor hun argument bewijs gebruikt uit het model om uit te leggen hoe de inwendige longen of maag van de olifanten helpen bij het ademen of verteren van eten om te overleven.

Zelfevaluatie

Laat alle leerlingen een steen kiezen die volgens hen het best hun prestatie weergeeft.

• Blauwe steen: Met een beetje hulp kan ik instructies opvolgen om een programma te maken.
• Gele steen: Ik kan instructies opvolgen om een programma te maken.
• Groene steen: Ik kan instructies opvolgen om een programma te maken en ik kan een klasgenoot hierbij helpen.

Feedback met klasgenoten

Laat de leerlingen in kleine groepjes bespreken hoe ze de samenwerking hebben ervaren.
Moedig ze aan om hun boodschap als volgt te verwoorden:

• ik vond het leuk dat je...
• Ik zou graag willen weten hoe je...

Vereenvoudig deze les door:

• Na de eerste uitdaging te stoppen. Richt je alleen op externe structuren en vraag de leerlingen om te laten zien hoe olifanten hun slurf gebruiken om naar voedsel te reiken. Concentreer je in het gedeelte Uitbreiden alleen op het bouwen en laat het programmeren achterwege.

Verhoog de moeilijkheidsgraad door:

• De uitdaging van het onderdeel Uitbreiden nog verder uit te breiden: Laat de leerlingen hun uitgebreide modellen veranderen om twee structuren tegelijk te laten zien, zoals de slurf die voedsel pakt en de maag die het vervolgens verteert. Vraag ze om uit te leggen hoe die twee samenwerken om olifanten te helpen groeien en overleven.

• Zorg voor lesmateriaal over dieren en planten, interne en externe structuren. Laat de leerlingen een dier of een plant kiezen en een brochure van een natuurmuseum maken om te beschrijven hoe deze structuren de plant of het dier in staat stellen te gedijen in een bepaalde leefomgeving.

Als je de leerlingen hiermee aan de slag laat gaan, duurt de les langer dan 45 minuten.