Rzut wolny
Sędzia gwiżdże! Był faul! Gracz wykonuje rzut wolny. Co musi zrobić, żeby za każdym razem trafić do bramki?
Przygotuj się
- Przejrzyj materiały dla uczniów online. Za pomocą projektora pokażesz je uczniom w czasie zajęć.
- Upewnij się, że trzy zasady dynamiki Newtona zostały omówione podczas wcześniejszych zajęć.
- Weź pod uwagę umiejętności wszystkich swoich uczniów, a także środowisko, z jakiego się wywodzą. Dostosuj zajęcia tak, by były przystępne dla wszystkich. Podpowiedzi znajdziesz w sekcji Zróżnicowanie poniżej.
Włącz się
(Cała klasa, 5 minut)
- Obejrzyjcie film dla uczniów (dostępny tutaj lub w materiałach dla uczniów online).
- Poprowadź krótką dyskusję na temat sił, jakie pomagają piłkarzowi zdobyć bramkę.
- Możesz zadać na przykład takie pytania:
- Co się dzieje, gdy piłkarz kopie piłkę? (Noga, którą kopie, przekazuje energię kinetyczną (czyli ruch) do piłki. Masa (waga) nogi piłkarza i prędkość (szybkość), z jaką kopie, określają odległość, na jaką przemieści się piłka).
- Co pozwala piłkarzom kopać piłkę w różnych kierunkach? (Kąt, pod jakim stopa piłkarza uderza piłkę, określa kierunek, w jakim piłka się przemieści).
- Co sprawia, że piłka się zatrzymuje? (Tarcie wywołane oporem powietrza i powierzchnią, po jakiej piłka się toczy — taką jak murawa).
- Powiedz uczniom, że będą budować mechaniczną stopę do kopania, bramkarza i bramkę.
- Rozdaj grupom zestawy.
Wymyśl
(Małe grupy, 30 minut)
- Uczniowie pracują w parach. Budują model „Rzut wolny”. Budują na zmianę: jedna osoba szuka klocków, a druga je składa. Po zakończeniu każdego kroku zamieniają się rolami.
- Pomoc w budowaniu znajdziesz w sekcji Wskazówki poniżej.
- Budowanie tego modelu nie powinno zająć dłużej niż 15–20 minut. Po zakończeniu budowania uczniowie sprawdzają działanie modeli.
- Poproś uczniów o wykonanie trzech doświadczeń opisanych w materiałach dla uczniów.
Doświadczenie 1:
- Uczniowie pociągają za dźwignię w swoich modelach, ustawiają piłkę na miejscu do wykonywania rzutów karnych i puszczają dźwignię.
- Piłka powinna polecieć prosto w dolną część bramki.
Doświadczenie 2:
- Uczniowie wymieniają czerwony but na żółty.
- Próbują przewidzieć, pod jakim kątem przemieści się piłka, gdy pociągną i puszczą dźwignię. Przewidywany kąt zapisują w swoich arkuszach. (Wsparcie dla nauczyciela- Dodatkowe zasoby)
Doświadczenie 3:
- Teraz wymieniają żółty but na fioletowy.
- Ponownie próbują przewidzieć, pod jakim kątem przemieści się piłka, gdy pociągną i puszczą dźwignię, i zapisują swoje przypuszczenia.
Wytłumacz
(Cała klasa, 5 minut)
- Zbierz uczniów i poproś, by opowiedzieli, co zaobserwowali w swoich grupach.
- Możesz zadać na przykład takie pytania:
- Dlaczego mechanizm do kopania w poziomie wyrzucił piłkę do góry, gdy zamieniliście czerwony but na żółty i fioletowy? (Buty mają pochyłą powierzchnię. W momencie zderzeniu z piłką kierunek siły jest zawsze prostopadły (ustawiony pod kątem prostym) do tej powierzchni).
- Jak możemy przedstawić siłę działającą w momencie kopnięcia piłki przez stopę piłkarza? (Chodzi o „wektor siły”. Oznacza siłę o określonej wartości działającą w określonym kierunku).
Weryfikuj
(Cała klasa, 5 minut)
- Jeśli masz czas, pozwól uczniom na znalezienie sposobu, jak pokonać bramkarza. Jeden uczeń może ustawić bramkarza, a drugi wybrać odpowiedni but do zdobycia bramki. Gola zdobywa się nawet wtedy, gdy piłka uderzy w górną część bramki.
- Daj uczniom czas na rozebranie modeli, posortowanie klocków i włożenie ich z powrotem do tacek, a także posprzątanie stanowisk pracy.
Ocena
(W czasie trwania zajęć)
- Przekaż każdemu uczniowi opinię na temat jego pracy.
- Zachęcaj uczniów do samooceny.
- Aby uprościć ten proces, skorzystaj z podanych kryteriów oceny.
Lista kontrolna obserwacji
- Zmierz biegłość uczniów w opisywaniu, jak siły działające na ciało w określonym kierunku wpływają na ruch tego ciała.
- Przygotuj odpowiednią skalę. Na przykład:
- Wymaga pomocy
- Może pracować samodzielnie
- Może uczyć innych
Samoocena
- Poproś uczniów o wybranie klocków, które ich zdaniem najlepiej reprezentują ich pracę:
- Zielony: Z niewielką pomocą potrafię opisać, jak siły działające na ciało zmieniają kierunek jego ruchu.
- Niebieski: Potrafię samodzielnie opisać, jak siły działające na ciało zmieniają kierunek jego ruchu.
- Fioletowy: Potrafię opisać i wyjaśnić, jak siły działające na ciało zmieniają kierunek jego ruchu.
Opinie o pracy koleżanek i kolegów
- Zachęć uczniów do oceny pracy ich kolegów i koleżanek poprzez:
- Wzajemną ocenę pracy za pomocą powyższej skali z klocków.
- Prezentowanie swoich pomysłów i konstruktywną dyskusję o nich.
Wskazówki
Wskazówki dotyczące modeli
- Przypomnij uczniom, że liczenie otworów w belkach i płytkach pomoże im prawidłowo umieszczać klocki.
- Jeśli w ciągu 20 minut uczniom uda się zbudować tylko mechanizm kopiący i buty, mogą przejść do wykonywania doświadczeń, a bramkę zrobić z rąk.
Zróżnicowanie
Jeśli chcesz, aby lekcja była łatwiejsza:
- Poproś uczniów o przeprowadzenie doświadczeń tylko z czerwonym i fioletowym butem.
Jeśli chcesz, aby lekcja była trudniejsza:
- Poproś uczniów o zmianę kształtu buta, by można było strzelać bramki bokiem obok bramkarza (czyli po lewej lub prawej stronie bramkarza ustawionego pośrodku bramki).
Rozszerzenia
(Uwaga: potrzebny będzie dodatkowy czas).
Aby poszerzyć zajęcia o rozwój umiejętności matematycznych, poproś uczniów o zmierzenie, jak wysoko i jak daleko leci piłka po kopnięciu fioletowym i żółtym butem, a potem o obliczenie stosunku wysokości do odległości. Przykładowo: jeśli piłka poleci na 10 cm do góry i na 45 cm w poziomie, stosunek 10/45 to 2,9.
II etap edukacyjny - Matematyka kl. IV-VI pkt IV.2
Nauczanie hybrydowe 1:1
Z zasobów do nauczania hybrydowego pobierz scenariusz lekcji z wykorzystaniem zestawu do nauki indywidualnej.
Wsparcie dla nauczyciela
Uczniowie:
- Dowiedzą się, jak wektory sił i wynikający z nich ruch dwóch zderzających się ciał pomagają piłkarzowi kopnąć piłkę wysoko lub nisko i zdobyć bramkę.
- Sprawdzą, jak kształt równi pochyłej (klina) wpływa na kierunek ruchu piłki.
- Zestaw LEGO® Education BricQ Motion Prime (po jednym zestawie na dwoje uczniów)
Fizyka
(Wymagania szczegółowe)
Uczeń:
I.2 wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
I.3 rozróżnia pojęcia: obserwacja, pomiar, doświadczenie; przeprowadza wybrane obserwacje, pomiary i doświadczenia korzystając z ich opisów;
I.4 opisuje przebieg doświadczenia lub pokazu; wyróżnia kluczowe kroki i sposób postępowania oraz wskazuje rolę użytych przyrządów;
I.8 rozpoznaje zależność rosnącą bądź malejącą na podstawie danych z tabeli lub na podstawie wykresu; rozpoznaje proporcjonalność prostą na podstawie wykresu;
I.9 przestrzega zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania obserwacji, pomiarów i doświadczeń.
II.1 opisuje i wskazuje przykłady względności ruchu;
II.2 wyróżnia pojęcia tor i droga;
II.4 posługuje się pojęciem prędkości do opisu ruchu prostoliniowego; oblicza jej wartość i przelicza jej jednostki; stosuje do obliczeń związek prędkości z drogą i czasem, w którym została przebyta;
II.6 wyznacza wartość prędkości i drogę z wykresów zależności prędkości i drogi od czasu dla ruchu prostoliniowego odcinkami jednostajnego oraz rysuje te wykresy na podstawie podanych informacji;
II.10 stosuje pojęcie siły jako działania skierowanego (wektor); wskazuje wartość, kierunek i zwrot wektora siły; posługuje się jednostką siły;
II.11 rozpoznaje i nazywa siły, podaje ich przykłady w różnych sytuacjach praktycznych (siły: ciężkości, nacisku, sprężystości, oporów ruchu);
II.12 wyznacza i rysuje siłę wypadkową dla sił o jednakowych kierunkach; opisuje i rysuje siły, które się równoważą;
II.13 opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się trzecią zasadą dynamiki;
II.14 analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki;
II.15 posługuje się pojęciem masy jako miary bezwładności ciał; analizuje zachowanie się ciał na podstawie drugiej zasady dynamiki i stosuje do obliczeń związek między siłą i masą a przyspieszeniem;
II.17 posługuje się pojęciem siły ciężkości; stosuje do obliczeń związek między siłą, masą i przyspieszeniem grawitacyjnym;
II.18.1 doświadczalnie ilustruje: I zasadę dynamiki, II zasadę dynamiki, III zasadę dynamiki,
Matematyka
(Wymagania ogólne)
I.1 Wykonywanie nieskomplikowanych obliczeń w pamięci lub w działaniach trudniejszych pisemnie oraz wykorzystanie tych umiejętności w sytuacjach praktycznych.
II.1 Odczytywanie i interpretowanie danych przedstawionych w różnej formie oraz ich przetwarzanie.
II.2 Interpretowanie i tworzenie tekstów o charakterze matematycznym oraz graficzne przedstawianie danych.
II.3 Używanie języka matematycznego do opisu rozumowania i uzyskanych wyników.
IV.1 Przeprowadzanie prostego rozumowania, podawanie argumentów uzasadniających poprawność rozumowania, rozróżnianie dowodu od przykładu.
IV.2 Dostrzeganie regularności, podobieństw oraz analogii i formułowanie wniosków na ich podstawie.
Technika
(Wymagania ogólne)
I.10 Projektowanie i konstruowanie modeli urządzeń technicznych z wykorzystaniem zestawów poliwalentnych.
II.2 Planowanie i wykonywanie pracy o różnym stopniu trudności.
II.3 Posługiwanie się rysunkiem technicznym, czytanie instrukcji słownej i rysunkowej podczas planowania i wykonywania pracy wytwórczej.
II.8 Wyszukiwanie informacji na temat możliwości udoskonalenia działania realizowanego wytworu.
II.14 Samoocena realizacji zaplanowanego wytworu technicznego.
III.5 Utrzymywanie ładu na stanowisku pracy. Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
V.2 Rozwijanie zainteresowań technicznych.
V.3 Przyjmowanie postawy twórczej, racjonalizatorskiej.
Język polski
(Wymagania ogólne)
II.4 Kształcenie umiejętności porozumiewania się (słuchania, czytania, mówienia i pisania) w różnych sytuacjach oficjalnych i nieoficjalnych, w tym także z osobami doświadczającymi trudności w komunikowaniu się.
II.5 Kształcenie umiejętności poprawnego mówienia oraz pisania zgodnego z zasadami ortofonii oraz pisowni polskiej.
III.2 Rozwijanie umiejętności wypowiadania się w określonych formach wypowiedzi ustnych i pisemnych.
IV.1 Rozwijanie szacunku dla wiedzy, wyrabianie pasji poznawania świata i zachęcanie do praktycznego zastosowania zdobytych wiadomości.
IV.2 Rozwijanie umiejętności samodzielnego docierania do informacji, dokonywania ich selekcji, syntezy oraz wartościowania.
IV.6 Rozwijanie umiejętności efektywnego posługiwania się technologią informacyjną w poszukiwaniu, porządkowaniu i wykorzystywaniu pozyskanych informacji.
Materiały dla uczniów
Arkusz dla ucznia
Download, view or share the student worksheet, either as an online HTML page or a printable PDF