Zwierzęta i ich siedliska

(UWAGA: ta lekcja zawiera część A i część B. Obie są ważne dla zrealizowania pełnego zakresu standardu kształcenia. Jeśli masz ograniczony czas na przeprowadzenie lekcji, przejrzyj obie części i wybierz elementy odpowiadające potrzebom uczniów).

W tej lekcji głównym celem jest zbudowanie argumentacji pokazującej, jak naturalne siedliska zaspokajają potrzeby roślin i zwierząt, które w nich żyją. Projektowanie i budowanie modelu to okazja do tego, aby w ciekawy i praktyczny sposób zrozumieć, co to jest siedlisko i jakich ma mieszkańców. Zachęć uczniów, aby zbudowali wybrane siedlisko oraz żyjące w nim rośliny i zwierzęta według własnego pomysłu. Podkreśl, że nie ma jednego poprawnego modelu.
Możesz podzielić uczniów na grupy złożone z czterech lub więcej osób, łącząc ze sobą różne pary, a następnie przydzielić im siedlisko lub pozwolić, aby każda grupa sama wybrała takie, które już zna. Każda para w ramach grupy będzie budować inne zwierzę. Zwierzęta w ramach każdej grupy powinny zachowywać proporcje względem siebie, np. lis powinien być znacznie większy niż jaszczurka.

• Podstawy naukowe – Zwierzęta i ich siedliska:
  • Siedlisko pustynne zilustrowane w tej lekcji jest wzorowane na pustyni Sonora na południowym zachodzie Stanów Zjednoczonych.
  • Chociaż wszystkie pustynie są bardzo suche, nie na wszystkich latem panują tak ekstremalnie wysokie temperatury jak na pustyni Sonora.
  • Na niektórych pustyniach, na przykład na Antarktydzie, przez cały rok jest bardzo zimno.
  • W Stanach Zjednoczonych występuje wiele innych siedlisk, w tym takie jak tereny podmokłe, łąki, lasy i tundra.
• Przekaż podstawowe informacje – Zwierzęta i ich siedliska: Korzystając ze swoich standardowych pomocy naukowych, podziel się z uczniami odpowiednimi informacjami, obrazkami i definicjami.
  • Siedlisko to dzikie miejsce, w którym żyje zwierzę lub roślina.
  • Każdy gatunek zwierzęcia lub rośliny jest przystosowany do przetrwania w określonym naturalnym siedlisku. Zwykle nie potrafi przetrwać równie dobrze w innym siedlisku, ponieważ jego potrzeby nie zostaną tam zaspokojone.
  • Argument służy do poparcia jakiegoś twierdzenia lub zdania dotyczącego wydarzeń w świecie przyrody (np. zwierzęta pustynne potrafią przetrwać wiele dni bez wody). Argumentacja powinna zawierać dowody, na przykład przyczyny, dane, takie jak fakty, i/lub model ilustrujący poczynione obserwacje.
  • Ważne słownictwo: naturalne siedlisko, przetrwać, przystosowany, pustynia
• Budowanie i programowanie: Zapoznaj się z sugestiami zawartymi w Planie modułu. W ramach tej lekcji warto również:
  • Poszerzyć wiedzę uczniów, korzystając z samouczka poświęconego silnikowi, dostępnego w menu Rozpocznij w aplikacji SPIKE.
  • Przejść do sekcji Bloki silnika w menu Pomoc > Bloki słów w aplikacji SPIKE, aby uzyskać więcej informacji.
• Materiały: Wyszukaj dostosowane do wieku uczniów materiały i obrazy dotyczące różnych lokalnych siedlisk i żyjących w nich zwierząt. Wyszukaj w internecie naturalne siedliska występujące w Polsce (lub szerzej w Europie). Możesz poszukać na stronach internetowych muzeów przyrodniczych, ogrodów zoologicznych i atlasów. Jeśli chcesz, możesz przygotować różne materiały do prac artystycznych, których uczniowie będą mogli użyć, budując swoje modele siedlisk.

CZĘŚĆ A (45 minut)

• Przedstaw głównych bohaterów historii i pierwsze zadanie: Sofie, Daniel, Maria i Leo wybierają się na pustynię. Zastanawiają się, jak zwierzęta i rośliny potrafią przetrwać w tak suchym miejscu.

• CHWILA NA ZASTANOWIENIE – poprowadź krótką dyskusję na temat lekcji. Jeśli chcesz, możesz wykorzystać znalezione obrazki i dołączoną ilustrację.

  • Co to jest siedlisko naturalne? (Siedlisko to miejsce, w którym żyje zwierzę lub roślina. Znajduje się w nim pożywienie, woda i schronienie, których potrzebuje roślina lub zwierzę, a także przestrzeń do poruszania się. Na przykład schronienie to miejsce, w którym można ukryć się przed drapieżnikami, schłodzić się lub ogrzać albo wychować młode).
  • Jaka jest pustynia? (Wszystkie pustynie są suche; na niektórych jest przez cały rok gorąco, a na innych zimno – przez część roku lub cały rok).
  • W jaki sposób zwierzęta i rośliny potrafią przetrwać na pustyni? (Możliwe odpowiedzi: niektóre zwierzęta potrafią żyć bez wody przez długi czas; kaktusy magazynują wodę i mają specjalną powłokę, która zapobiega utracie wody. Niektóre zwierzęta chowają się pod ziemią, gdy jest zbyt gorąco lub zbyt zimno. Inne mają jasne futro, które zapewnia im chłód.)
  • A co z innymi siedliskami? (Zwierzęta i rośliny są przystosowane do przetrwania w swoim naturalnym siedlisku.)

• Wybierz pustynię lub inne naturalne siedlisko. Będziecie pracować w grupach, a Waszym celem będzie pokazanie, jak zwierzęta i rośliny zamieszkujące to siedlisko są przystosowane do życia w nim.

• Rozdaj każdej grupie zestaw SPIKE Essential i urządzenie.

• Przypomnij, że ta lekcja ma charakter projektu otwartego i uczniowie mogą w jej trakcie zaprojektować i zbudować dowolny model. Podkreśl, że nie ma jednego poprawnego modelu.

• Poproś uczniów, aby:

  • Pracując w czteroosobowych grupach, zaplanowali siedlisko, które potem zaprezentują, i wybrali, jakie rośliny i zwierzęta zbudują. Mogą przy tym wykonać szkice modeli.
  • Pracując w parach, ZBUDOWALI model jednego zwierzęcia, które żyje w wybranym przez nich siedlisku. Nadzoruj pracę w parach, tak aby modele uczniów przedstawiały różne zwierzęta, ale wszystkie były w podobnej skali.
  • ZAPROGRAMOWALI swój model zwierzęcia tak, aby dzięki silnikowi zwierzę poruszało się w określony sposób.

• Zachęć do dyskusji na temat wykorzystania elementów LEGO^® i silników w taki sposób, aby zwierzę się poruszało np. chodziło, machało ogonem, otwierało i zamykało pysk itd.

• W połowie pracy poproś uczniów, aby wymienili się pomysłami, tak jak to zwykle robią podczas lekcji, a następnie aby zmodyfikowali swoje modele, inspirując się sugestiami innych.

• Zbierz uczniów, aby mogli wymienić się spostrzeżeniami. 

• Niech każda grupa na swoich modelach i projekcie siedliska zademonstruje i wyjaśni:

  • jakie cechy ma siedlisko, które zbudowała;
  • jakie zwierzęta zbudowała do danego siedliska;
  • jakie części ciała (np. jasne futro) lub zachowania (np. wychodzenie tylko w nocy) pomagają zwierzęciu przetrwać w tym siedlisku.

• Poproś uczniów, żeby opowiedzieli o tym, jak zmodyfikowali swój model, aby go ulepszyć.

• Poproś uczniów, żeby zachowali swoje częściowo ukończone modele zwierząt i nie rozkładali ich, tak by można je było wykorzystać w Części B.

CZĘŚĆ B (45 minut)

• Powtórz kroki z części A – Wyjaśnienie, żeby dodatkowe grupy mogły pokazać i wyjaśnić, czego się nauczyły.

• Poproś uczniów, aby:

  • (15 min) Pracując w grupach z Części A, zbudowali siedlisko, które zaprojektowali dla swoich zwierząt (w sekcji „Wymyśl”). Oprócz elementów LEGO^® mogą używać różnych materiałów do prac artystycznych.
  • (10 min) Pokrótce podzielili się z klasą ukończonym siedliskiem, przedstawiając argumenty pokazujące, jak zwierzęta żyjące w tym siedlisku są przystosowane do życia w nim i dlaczego. Uczniowie powinni przedstawić dowody na poparcie swoich argumentów, np. powody, dla których tak jest.

• (5 min) Poproś uczniów, żeby podzielili się wiedzą, pomysłami lub umiejętnościami, które:

  • pomogły im ukończyć zadanie;
  • poznali podczas budowania.

• Poproś uczniów, żeby sprzątnęli zestawy i uporządkowali miejsca pracy.

• Zadawaj pytania naprowadzające, aby skłonić uczniów do myślenia i podejmowania decyzji podczas wymyślania, budowania i programowania.

Obserwacje – lista kontrolna

• Przejrzyj ponownie cele szczegółowe lekcji (sekcja Wsparcie dla nauczyciela).

• Korzystając z listy kontrolnej, odnotuj postępy uczniów:

  • Zbudowany przez nich model siedliska jest utrzymany w odpowiedniej skali i jest przeznaczony dla wybranych przez nich zwierząt.
  • Model zwierzęcia uczniów ma ruchome części ciała i pokazuje, jak dane zwierzę jest przystosowane do danego siedliska naturalnego.
  • Uczniowie wykorzystują dowody, jakie oferuje ich model i wybrane siedlisko, aby przedstawić argumenty pokazujące, jak ich zwierzę jest przystosowane do przetrwania w danym miejscu.

Samoocena

Poproś uczniów o wybranie klocka, który ich zdaniem najlepiej pokazuje, jak im poszło.

• Niebieski klocek: wydaje mi się, że potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami.
• Żółty klocek: potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami.
• Zielony klocek: potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami, a do tego potrafię pomóc koledze lub koleżance.

Wrażenia ze wspólnej pracy

Niech uczniowie w swoich małych grupach porozmawiają na temat tego, jak układała się ich wspólna praca.
Zachęcaj ich do używania na przykład takich wyrażeń:

• Podobało mi się, kiedy ty…
• Opowiedz coś więcej o tym, kiedy ty…

Jeśli chcesz, żeby lekcja była łatwiejsza:

• Wybierz jedno dobrze znane siedlisko i poproś wszystkie grupy o zbudowanie zwierząt do tego siedliska.
  Jeśli chcesz, żeby lekcja była trudniejsza:
• Daj uczniom możliwość przystosowania zwierzęcia do przetrwania w innym siedlisku zbudowanym przez inną grupę, lub zmodyfikowania ich roślin i zwierząt w ich pierwotnym siedlisku.

• Poproś uczniów, aby napisali opowiadanie, w którym ich zwierzę zostaje przeniesione do innego siedliska i musi poradzić sobie z nowym otoczeniem, do którego nie jest dobrze przystosowane. Zachęć ich, aby dodali realizmu do swojego opowiadania, wykorzystując informacje z badań lub modeli siedlisk innych uczniów.

Jeśli wykorzystasz to dodatkowe ćwiczenie, czas zajęć przekroczy przewidziane 45 minut.