Siedliska

(UWAGA: ta lekcja zawiera część A i część B. Obie są ważne dla zrealizowania pełnego zakresu standardu kształcenia. Jeśli czas na lekcję jest ograniczony, przejrzyj obie części, aby wybrać elementy, które odpowiadają potrzebom uczniów).

Celem ogólnym lekcji będzie wykonywanie obserwacji różnorodności form życia w różnych siedliskach. Projektowanie i budowanie modelu to ciekawy i praktyczny sposób zdobycia wiedzy o tej różnorodności w ramach jednego siedliska, a także przyjrzenia się siedliskom innych uczniów w celu porównania różnorodności form życia w różnych siedliskach. Zachęć uczniów, aby zbudowali wybrane siedlisko oraz żyjące w nim rośliny i zwierzęta według własnego pomysłu. Podkreśl, że nie ma jednego poprawnego modelu.
Możesz przydzielić jedno siedlisko kilku grupom (parom). Każda para buduje zwierzę z przydzielonego jej siedliska, a cała grupa przypisana do danego siedliska współpracuje, aby z wszystkich zwierząt powstał jeden model siedliska. Na koniec zbierz wszystkie grupy razem, aby porównać wszystkie rośliny i zwierzęta w różnych siedliskach. Jeśli będzie to konieczne, postaraj się tak przypisać siedliska, żeby były różnorodne i umożliwiały porównanie.

****Podstawy naukowe – Siedliska- :
- Siedlisko to naturalny dom rośliny lub zwierzęcia. Każdy rodzaj siedliska umożliwia życie różnym gatunkom roślin i zwierząt.
- Siedlisko zapewnia zwierzętom pożywienie, wodę, warunki klimatyczne (temperatura, wilgotność) i schronienie, którego potrzebują do przetrwania.
- Z kolei roślinom siedlisko zapewnia odpowiednią ilość oświetlenia, rodzaj gleby oraz warunki klimatyczne (temperatura, wilgotność), których one potrzebują.
- Niektóre ze spotykanych siedlisk lądowych to np. sawanna, las, pustynia, góry, czy łąka. Siedliska wodne obejmują oceany, rzeki, strumienie, jeziora, stawy i bagna/tereny podmokłe.
- W przypadku młodszych uczniów możesz zacząć od bardzo prostych i dobrze znanych „siedlisk”, takich jak place zabaw, podwórka, parki lub ogrody, które uczniowie mogą sami zaobserwować.

• Przekaż podstawowe informacje – Siedliska: Korzystając ze swoich standardowych pomocy naukowych, podziel się z uczniami odpowiednimi informacjami, obrazkami i definicjami, aby przekazać im podstawowe informacje.
  • Sprawdź, co uczniowie wiedzą o różnych siedliskach na Ziemi oraz o rodzajach roślin i zwierząt, które żyją w każdym z nich. Uwzględnij także te, które znajdują się w pobliżu szkoły. Dzięki temu ćwiczeniu uczniowie dowiedzą się więcej na temat celów lekcji.
  • Uwzględnij pospolite rośliny i zwierzęta żyjące w siedliskach, o których klasa się uczyła lub które znajdują się w pobliżu szkoły, np. w parkach, stawach, ogrodach.
  • Ważne słownictwo: siedlisko, różnorodność
• Budowanie i programowanie: Uwzględnij sugestie zawarte w Planie modułu. W ramach tej lekcji warto również:
  • Poszerzyć wiedzę uczniów, korzystając z samouczka poświęconego czujnikowi kolorów, dostępnego w menu Rozpocznij w aplikacji SPIKE.
  • Przejść do sekcji Bloki zdarzeń, Bloki czujników (kolor) i Bloki dźwięku w menu Pomoc > Bloki ikon w aplikacji SPIKE, aby uzyskać więcej informacji.
• Materiały Wyszukaj odpowiednie do wieku uczniów książki, materiały lub materiały internetowe dotyczące różnych siedlisk. (wyszukaj hasło: siedlisko + lokalizacja, np. Polska, nazwa województwa, Europa). Korzystaj z witryn instytucji państwowych, organizacji naukowych i instytucji edukacyjnych. Określ, w jaki sposób udostępnisz materiały uczniom.
• Aby skorzystać z ćwiczeń „Rozszerzenie”, wyszukaj i przygotuj materiały edukacyjne na temat zagrożonych zwierząt lub roślin w siedliskach omówionych na zajęciach.

CZĘŚĆ A (45 minut)

• Przedstaw głównych bohaterów historii i pierwsze zadanie: Sofie dowiedziała się, gdzie żyją żyrafy. Zastanawia się, jakie inne zwierzęta tam mieszkają. A jakie mieszkają w innych miejscach? Pomóżcie jej się tego dowiedzieć.

• CHWILA NA ZASTANOWIENIE – poprowadź krótką dyskusję na temat lekcji. Jeśli chcesz, możesz skorzystać z ilustracji.

  • Co to jest siedlisko? (naturalny dom lub środowisko zwierzęcia, rośliny lub innego organizmu; siedliska są domem dla wielu różnych istot żywych).
  • Jakie są różne rodzaje siedlisk naturalnych? Co znajduje się w siedlisku każdego zwierzęcia? (lasy, łąki, sawanny, góry, oceany, zbiorniki słodkowodne, takie jak staw, strumień lub jezioro; pustynie, strefy polarne i tundry; każde siedlisko zawiera to, czego potrzebują do przetrwania zamieszkujące je zwierzęta, w tym m.in. rośliny, takie jak drzewa, trawy, krzewy i rośliny kwitnące, oraz zwierzęta, takie jak jaszczurki, wiewiórki, ryby i małże).
  • Gdzie mieszkają żyrafy? Opiszcie ich siedlisko. (Żyrafy żyją głównie na sawannach. Sawanny to otwarte przestrzenie, na których rosną głównie trawy i inne niskie rośliny, ale na sawannach mogą występować również krzewy i drzewa.)
  • Jakie inne zwierzęta lub rośliny żyją w tym samym siedlisku co żyrafy? (zebry, słonie, lwy itp.; trawy, drzewa, krzewy itp.)
  • Wybierzcie siedlisko, któremu się bliżej przyjrzycie i które zbudujecie. Porównacie je później z siedliskami, które zbudują inni uczniowie.

• Rozdaj każdej grupie zestaw SPIKE Essential i urządzenie.

• Podczas gdy uczniowie będą pracować, możesz pokazać im podane poniżej przykłady, żeby pomóc im w budowaniu lub programowaniu. Wyjaśnij, że ilustracje przedstawiają przykłady pomysłów na jedno zwierzę i siedlisko, ale uczniowie powinni zbudować własne zwierzęta do wybranego przez siebie siedliska.

• Poproś uczniów, aby:

  • Skorzystali z dostarczonych materiałów, aby dowiedzieć się więcej o wybranym siedlisku.
  • Używając modelu podstawowego, ZBUDOWALI siedlisko (przypisane lub wybrane samodzielnie), wraz z żyjącymi w nim roślinami i zwierzętami.
  • ZAPROGRAMOWALI swój model tak, aby pokazywał, jak zwierzęta żyją w siedlisku.

• Zachęć uczniów, żeby zastanowili się, jak można stworzyć siedlisko, łącząc zestaw SPIKE Essential z różnymi materiałami do prac artystycznych i majsterkowania.
  Wyjaśnij, że podstawowy model to siedlisko żyrafy i drzewa, ale uczniowie powinni zbudować własne zwierzęta, odpowiednie do wybranego siedliska

• W połowie pracy poproś uczniów, aby wymienili się pomysłami, tak jak to zwykle robią podczas lekcji, a następnie aby zmodyfikowali swoje modele, inspirując się sugestiami innych.

Przykładowe pomysły

• Zbierz uczniów, aby mogli wymienić się spostrzeżeniami.  Poproś ich, żeby zwrócili uwagę, jakiego rodzaju rośliny i zwierzęta można zaobserwować w każdym z przedstawionych siedlisk i zanotowali je.

• Niech każda grupa użyje swojego modelu, aby zademonstrować i opisać:

  • jakie cechy ma siedlisko, które zbudowała;
  • jakie rośliny i zwierzęta żyją w tym siedlisku.

• Kiedy już wszystkie grupy zaprezentują swoje modele, poproś uczniów, aby opowiedzieli, co zaobserwowali.

  • Jakie siedliska zbudowały inne grupy?
  • Jakie rośliny i zwierzęta w nich żyją?
  • Jakie podobieństwa łączą rośliny i zwierzęta zamieszkujące różne siedliska? Czym się od siebie różnią?

Jeśli chcesz przejść do części B – Wytłumacz, poproś uczniów, aby nie rozkładali swoich modeli.

CZĘŚĆ B (45 minut)

• Powtórz kroki z części A – Wytłumacz i poproś kolejne grupy, aby zademonstrowały i wyjaśniły, czego się nauczyły.

• (5 min)

  • Zorganizuj sposób prezentowania modeli przez uczniów, np. uczniowie, którzy są widzami, podchodzą do uczniów prezentujących swoje siedliska, albo w każdym kącie sali jest ustawione jedno siedlisko, a uczniowie podchodzą do nich, żeby zapoznać się z różnymi przykładami siedlisk).
  • Poproś uczniów, żeby zapisywali swoje obserwacje, korzystając ze zdań do uzupełnienia (np. „Widziałem(-am) zwierzęta takie jak… Widziałem(-am) rośliny takie jak…”), w formie tabeli (kolumny „Rośliny” i „Zwierzęta”) dla każdego typu siedliska, za pomocą nagrań audio/wideo lub zdjęć z adnotacjami.

• (25 min) Poproś uczniów, żeby przebudowali i przetestowali swoje modele, aby ukończyć kolejne zadanie w aplikacji:

  • Porównajcie różnorodność roślin i zwierząt w różnych siedliskach. Wykorzystajcie to, co zaobserwowaliście.
  • Zaprogramujcie jedną z roślin lub zwierząt z Waszej grupy, tak by pokazać, w czym Wasze siedlisko jest podobne do innych siedlisk a w czym się od nich różni.

• (5 min) Poproś uczniów, żeby powiedzieli, jakie wiadomości, pomysły lub umiejętności:

  • pomogły im ukończyć zadanie;
  • poznali podczas budowania.

• Poproś uczniów, żeby sprzątnęli zestawy i uporządkowali miejsca pracy.

• Zadawaj pytania naprowadzające, aby skłonić uczniów do myślenia i podejmowania decyzji podczas wymyślania, budowania i programowania.

Obserwacje – lista kontrolna

• Przejrzyj ponownie główne cele edukacyjne (sekcja Wsparcie dla nauczyciela).

• Korzystając z listy kontrolnej, odnotuj postępy uczniów:

  • Ich notatki pisemne, dźwiękowe lub wizualne zawierają obserwacje dotyczące roślin i zwierząt w różnych omawianych siedliskach.
  • Wykorzystują poczynione obserwacje do opisywania pospolitych roślin i zwierząt występujących w różnych siedliskach.
  • Trafnie opisują podobieństwa i różnice między roślinami i zwierzętami występującymi w tym samym siedlisku i w różnych siedliskach.
  • Budują model siedliska, w którym znajdują się właściwe rośliny i zwierzęta.

Samoocena

Poproś uczniów o wybranie klocka, który ich zdaniem najlepiej pokazuje, jak im poszło.

• Niebieski klocek: wydaje mi się, że potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami.
• Żółty klocek: potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami.
• Zielony klocek: potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami, a do tego potrafię pomóc koledze lub koleżance.

Wrażenia ze wspólnej pracy

Niech uczniowie w swoich małych grupach porozmawiają na temat tego, jak układała się ich wspólna praca.
Zachęcaj ich do używania na przykład takich wyrażeń:

• Podobało mi się, kiedy ty…
• Opowiedz coś więcej o tym, kiedy ty…

Jeśli chcesz, żeby lekcja była łatwiejsza:

• Poproś uczniów, żeby zbudowali model zawierający jedno konkretne zwierzę lub roślinę żyjącą w jakimś siedlisku, proponując siedlisko, które uczniowie omawiali już w klasie lub takie, które mogli zaobserwować w okolicy, np. pobliski staw lub park.

Jeśli chcesz, żeby lekcja była trudniejsza:

• Rozszerz zadanie z części „Weryfikuj”, prosząc, aby grupy uczniów zaprogramowały dwa ze swoich zwierząt tak, aby wchodziły ze sobą w jakąś interakcję lub proponując kilku grupom zbudowanie sąsiadujących ze sobą siedlisk, między którymi zwierzęta będą mogły przechodzić.

• Przygotuj materiały edukacyjne na temat zagrożonych zwierząt lub roślin żyjących w siedliskach omówionych na lekcji. Poproś uczniów, aby wybrali jeden przykład, któremu przyjrzą się bliżej. Zaproponuj, aby uczniowie wypowiedzieli się ustnie lub pisemnie, prosząc o wypowiedzi w różnych formach: 1) pocztówki od zwierzęcia, 2) pisemnej lub nagranej reklamy społecznej lub 3) listu do gazetki szkolnej.

Jeśli wykorzystasz to dodatkowe ćwiczenie, czas zajęć przekroczy przewidziane 45 minut.