Bestuiving

(LET OP: Deze les bevat een deel A en een deel B. Beide delen zijn belangrijk om de standaard volledig te kunnen leren. Als de tijd beperkt is, bekijk dan beide delen om elementen te kiezen die aansluiten op de behoeften van je leerlingen.)

In deze les bouwen de leerlingen een model dat laat zien hoe dieren stuifmeel van de ene plant naar de andere verplaatsen tijdens het bestuivingsproces. Tijdens het Uitbreiden gaan ze aan de slag om te laten zien hoe zaadjes worden verspreid. De voorbeeldafbeeldingen zijn bedoeld ter inspiratie. Moedig leerlingen aan om hun eigen ideeën over deze processen te ontwerpen en te bouwen.

• Voorkennis opbouwen - Bestuiving: Deel informatie, afbeeldingen en definities met behulp van je belangrijkste wetenschappelijke materialen. Verwijs indien mogelijk naar een gelabeld diagram van de delen van planten.
  • Planten hebben stuifmeel van andere planten nodig om zaden te maken die nieuwe planten creëren.
  • Dieren helpen om het stuifmeel van de ene bloeiende plant naar de andere over te brengen in een proces dat bestuiving wordt genoemd.
  • Wanneer dieren zoals insecten (bijen), vleermuizen en vogels nectar van een bloem verzamelen, komen ze tegen de meeldraden van de bloemen aan en komt er stuifmeel op ze. De meeldraden zijn zo gerangschikt dat dit makkelijker voor ze wordt.
  • Belangrijkste begrippen: stuifmeel, bestuiving, verspreiding (optioneel: meeldraden, stamper)
• Bouw- en programmeerervaring: Overweeg de suggesties in het Lesplan. Voor deze les kun je ook:
  • De oefenactiviteit De motor in het menu Starten van de SPIKE app doorlopen.
  • De secties De motor en Gebeurtenisblokken van het menu Help > Pictogramblokken in de SPIKE app gebruiken ter ondersteuning.
• Materialen: Zoek wetenschappelijke video's over bestuiving die geschikt zijn voor de leeftijd van je leerlingen, plus een gelabeld diagram van plantendelen. Gebruik voor video's de zoekterm bestuiving  (en eventueel verspreiding). Gebruik voor diagrammen de zoektermen gelabeld plantendiagram groep 4 om nog verdere afbeeldingen te vinden buiten het wetenschappelijke leerplan om.

DEEL A (45 minuten)

• Introduceer de hoofdpersoon/hoofdpersonen van het verhaal en de eerste uitdaging: Maria zag bijen op de bloemen van haar appelboom zitten. Ze vroeg zich af wat ze die daar aan het doen waren. Kun jij haar helpen om dat te leren?

• DENKEN: Breng een korte bespreking van het lesonderwerp op gang, eventueel met behulp van de verhaalafbeelding.

  • Waarom hebben planten stuifmeel nodig? (Planten hebben stuifmeel van andere planten nodig om zaden te maken.)
  • Hoe raakt het stuifmeel van de ene bloem bij de andere? (Vogels, zoals kolibries, en insecten, zoals bijen en vlinders, bestuiven de bloemen van veel planten. Ze nemen het stuifmeel van de ene bloem mee en laten het achter op een andere.)
  • Hoe maken de delen van een bloem de bestuiving gemakkelijker? (Bloemdelen zoals de meeldraden maken het voor dieren gemakkelijker om het stuifmeel mee te nemen. Onderdelen zoals de stamper maken het voor dieren gemakkelijker om het stuifmeel in een nieuwe bloem achter te laten.)

• Geef elke groep een SPIKE Essential Set en apparaat.

• Als de leerlingen aan het werk zijn, kun je de onderstaande voorbeelden gebruiken als ondersteuning bij het bouwen of programmeren. Maak duidelijk dat de afbeelding(en) één idee laten zien en dat de leerlingen hun eigen ideeën moeten ontwikkelen over hoe dieren stuifmeel van de ene plant naar de andere overbrengen.

• Laat leerlingen:

  • Het basismodel gebruiken om een model te BOUWEN om Maria te helpen leren. Laat een manier zien waarop dieren stuifmeel van de ene plant naar de andere overbrengen.
  • PROGRAMMEREN hun model om te laten zien wanneer of hoe bestuiving plaatsvindt.

• Brainstorm over manieren om LEGO^® elementen te gebruiken om stuifmeel te maken dat door een dier van de ene plant op de andere kan worden overgedragen. Help ze op weg om een beweegbaar stuk stuifmeel te gebruiken.

• Laat de leerlingen halverwege de werktijd ideeën uitwisselen volgens een vertrouwde routine in de klas en geef ze vervolgens de tijd om hun modellen aan te passen met inspiratie uit de zojuist gedeelde ideeën.

Voorbeeldideeën

• Verzamel leerlingen om het werk te bespreken.

• Laat elke groep hun model gebruiken om het volgende te demonstreren en uit te leggen:

  • Welk deel van de plant helpt het dier om het stuifmeel mee te kunnen nemen? Welk deel van een andere plant neemt het stuifmeel weer van het dier over?
  • Welk deel van een dier helpt stuifmeel van de ene plant naar de andere te verplaatsen?
  • Waarom zijn dieren belangrijk voor het bestuiven van planten?

• Vraag je leerlingen hoe ze hun model hebben aangepast om de prestaties ervan te verbeteren.

Als je door wilt gaan naar Deel B — Uitleggen, laat de leerlingen dan hun modellen intact houden of geef ze de tijd om die opnieuw op te bouwen.

DEEL B (45 minuten)

• Herhaal de stappen uit Deel A - Uitleggen om extra groepen hun leerproces te laten demonstreren en uitleggen.

• (5 minuten) Deel achtergrondinformatie om leerlingen te helpen met het gedeelte Uitbreiden:

  • Nadat een bloem is bestoven, maakt de plant vruchten aan die zaden bevatten.
  • Soms eten dieren de vrucht en laten ze de zaden later op nieuwe plaatsen achter als uitwerpselen.
  • Soms zitten zaden in stekelige bramen die aan het lichaam van dieren zoals herten, konijnen of honden blijven plakken en er later op een andere plek weer afvallen.

• (20 min) Laat je leerlingen een model bedenken en testen waarmee ze de volgende uitdaging in de app kunnen voltooien:

  • Ontwerp, bouw en programmeer een model dat een manier laat zien waarop dieren zaden kunnen verspreiden.

• (5 minuten) Vraag je leerlingen om kennis, ideeën of vaardigheden te delen die:

  • hebben geholpen om de uitdaging te voltooien.
  • ze al doende hebben geleerd.

• Vraag je leerlingen om de sets en werkplekken op te ruimen.

• Stel sturende vragen om leerlingen aan het denken te zetten over hun beslissingen tijdens het bedenken, bouwen en programmeren.

Observatiechecklist

• Neem de leerdoelen door (vak Ondersteuning voor de leraar).

• Gebruik de checklist om de voortgang van de leerlingen te observeren:

  • Hun modellen van bestuiving tussen een plant en een dier bevatten een verwijderbaar stuk dat stuifmeel voorstelt.
  • Hun uitleg toont aan dat stuifmeel wordt overgedragen door fysiek contact met een dier.
  • Ze leggen uit waarom dieren belangrijk zijn voor het bestuivingsproces en de verspreiding van zaden (Uitbreiden).

Zelfevaluatie

Laat alle leerlingen een steen kiezen die volgens hen het best hun prestatie weergeeft.

• Blauwe steen: Met een beetje hulp kan ik instructies opvolgen om een programma te maken.
• Gele steen: Ik kan instructies opvolgen om een programma te maken.
• Groene steen: Ik kan instructies opvolgen om een programma te maken en ik kan een klasgenoot hierbij helpen.

Feedback met klasgenoten

Laat de leerlingen in kleine groepjes bespreken hoe ze de samenwerking hebben ervaren.
Moedig ze aan om hun boodschap als volgt te verwoorden:

• Ik vond het leuk dat je...
• Ik zou graag willen weten hoe je...

Vereenvoudig deze les door:

• De eerste uitdaging te beperken door leerlingen een specifiek dier (zoals een bij, vogel of vleermuis) toe te wijzen om in hun model te laten zien. Leerlingen ja/nee-vragen te stellen om ze uitleg te laten geven.

Verhoog de moeilijkheidsgraad door:

• De uitdaging van het onderdeel Uitbreiden nog verder uit te breiden: Laat de leerlingen hun uitgebreide modellen veranderen om extra manieren te laten zien waarop zaden worden verspreid, zoals transport door wind of water.

• Vertel je leerlingen dat monarchvlinders belangrijke bestuivers zijn. Zoek een staafdiagram dat de veranderingen in de populatie van deze bestuivers laat zien (zoek afbeeldingen voor de monarchpopulatie in miljoenen). Laat de leerlingen de getallen in het staafdiagram (zonder de weergegeven miljoenen) gebruiken om de populatie van verschillende jaren op te tellen en af te trekken. Als de balk voor 2015 bijvoorbeeld 42 zegt en de balk voor 2014 25, wat is dan het verschil in populatie tussen die twee jaren?

Als je de leerlingen hiermee aan de slag laat gaan, duurt de les langer dan 45 minuten.