Zachowanie zwierząt

(UWAGA: ta lekcja zawiera część A i część B. Obie są ważne dla zrealizowania pełnego zakresu standardu kształcenia. Jeśli masz ograniczony czas na przeprowadzenie lekcji, przejrzyj obie części i wybierz elementy odpowiadające potrzebom uczniów).

Celem ogólnym lekcji będzie zbudowanie przez uczniów modelu bawoła afrykańskiego w oparciu o przykładowe zdjęcia. Zachęć ich do zaprojektowania i zbudowania własnego modelu bawołu.

• Podstawy naukowe – Zachowanie zwierząt: w uproszczonym modelu, jaki oferuje ta lekcja, bawół korzysta ze zmysłu wzroku do wykrywania znajdujących się w pobliżu drapieżników. W prawdziwym świecie wiele zwierząt wykrywa drapieżniki także za pomocą innych zmysłów, na przykład węchu. Pomaga im to zauważyć drapieżnika, zanim znajdzie się w zasięgu wzroku.
• Przekaż podstawowe informacje – Zachowanie zwierząt: Korzystając ze swoich standardowych pomocy naukowych, podziel się z uczniami odpowiednimi informacjami, obrazkami i definicjami, aby przekazać im podstawowe informacje.
  • Wiele gatunków zwierząt, w tym bawoły afrykańskie, żyje w grupach zwanych stadami.
  • Życie w grupach często pozwala zwierzętom dzielić się zadaniami, takimi jak polowanie, znajdowanie pożywienia i wychowywanie młodych.
  • W przypadku bawołów afrykańskich niektórzy członkowie stada wypatrują drapieżników i ostrzegają przed niebezpieczeństwem pozostałych. Pomaga to grupie przetrwać, dając jej czas na ucieczkę przed zagrożeniem.
  • Zwierzęta korzystają z różnych zmysłów (np. wzroku albo węchu), aby wykrywać drapieżniki.
  • Argument służy do poparcia jakiegoś twierdzenia lub zdania dotyczącego wydarzeń w świecie przyrody (np. życie w grupie pomaga zwierzętom przetrwać). Argumentacja powinna zawierać dowody, na przykład przyczyny, dane, takie jak fakty, i/lub model ilustrujący poczynione obserwacje.
  • Ważne słownictwo: stado, drapieżnik, przetrwać, argument, twierdzenie
• Budowanie i programowanie: Zapoznaj się z sugestiami zawartymi w Planie modułu. W ramach tej lekcji warto również:
  • Poszerzyć wiedzę uczniów, korzystając z samouczka poświęconego czujnikowi kolorów, dostępnego w menu Rozpocznij w aplikacji SPIKE.
  • Przejść do sekcji Czujnik kolorów w menu Pomoc > Bloki słów w aplikacji SPIKE, aby uzyskać więcej informacji.
  • Skorzystać z lekcji Łódź bagienna, aby uczniowie nabrali doświadczenia w korzystaniu z czujnika kolorów.
• Materiały: Jeśli planujesz skorzystać z ćwiczenia Rozszerzenie, przygotuj i rozdaj uczniom po kilka arkuszy papieru milimetrowego.

CZĘŚĆ A (45 minut)

• Przedstaw głównych bohaterów historii i pierwsze zadanie: Maria widzi, że bawoły afrykańskie żyją w dużych stadach. Ciekawi ją, dlaczego żyją w grupach, a nie w pojedynkę.

• CHWILA NA ZASTANOWIENIE – poprowadź krótką dyskusję na temat lekcji. Jeśli chcesz, możesz skorzystać z ilustracji.

  • Jakie zwierzęta żyją w stadach? (Odpowiedzi będą różne: krowy, kozy; bawoły, łosie i zebry).
  • W jaki sposób życie w stadzie pomaga tym zwierzętom przetrwać? (Mogą pomagać sobie nawzajem znajdować pożywienie, opiekować się młodymi lub ostrzegać innych członków stada przed niebezpieczeństwem).
  • Przyjrzyjmy się, jak życie w stadzie pomaga zwierzętom zabezpieczyć się przed drapieżnikami.

• Rozdaj każdej grupie po zestawie SPIKE Essential i urządzeniu.

• Podczas gdy uczniowie będą pracować, możesz pokazać im podane poniżej przykłady, żeby pomóc im w budowaniu lub programowaniu. Wyjaśnij, że ilustracje przedstawiają tylko przykładowy pomysł, a uczniowie powinni zbudować własne modele pasącego się bawołu, który potrafi zauważyć drapieżnika.

• Poproś uczniów, aby:

  • Użyli modelu podstawowego do ZBUDOWANIA pasącego się bawołu z umieszczonym na głowie czujnikiem kolorów, skierowanym w dół, w kierunku trawy, na której bawół się pasie, oraz z drapieżnikiem, którego bawół potrafi wykryć.
  • ZAPROGRAMOWALI swój model tak, aby wydawał dźwięk, gdy bawół zobaczy kolor żółty (oznaczający drapieżnika, np. lwa).
  • Przetestowali swój model, aby sprawdzić, czy wydaje dźwięk, gdy pod czujnikiem kolorów zostanie umieszczony żółty element LEGO^®.

• Zachęć uczniów do wymyślania różnych sposobów wykorzystania elementów LEGO do zbudowania bawołu, który patrzy w dół w kierunku trawy, na której się pasie, oraz drapieżnika w miejscu, w którym bawół będzie mógł go zobaczyć. W razie potrzeby wyjaśnij, że model podstawowy przedstawia samotne zwierzę, które się pasie, a żółta płytka to drapieżnik.

• W połowie budowania poproś uczniów, żeby wymienili się pomysłami, tak jak to zwykle robią podczas lekcji, a następnie aby skorzystali z sugestii innych osób i zmodyfikowali swoje modele.

• Zbierz uczniów, aby mogli wymienić się spostrzeżeniami. 

• Niech każda grupa zademonstruje na swoim modelu i wyjaśni:

  • w jaki sposób wykrywa drapieżnika;
  • dlaczego zwierzę jedzące trawę może nie dostrzec niebezpieczeństwa, dopóki drapieżnik się nie zbliży.

• Poproś uczniów, żeby opowiedzieli o tym, jak zmodyfikowali swój model, aby go ulepszyć.

Poproś uczniów, aby nie rozkładali swoich modeli, które zostaną wykorzystane w części B.

CZĘŚĆ B (45 minut)

• Powtórz kroki z części A – Wyjaśnienie, żeby dodatkowe grupy mogły pokazać i wyjaśnić, czego się nauczyły.

• Przekaż uczniom dodatkowe informacje, aby ułatwić im dalszą pracę nad tematem:

  • Bawół z części A skupił się na jedzeniu i mógł nie dostrzec drapieżnika, dopóki ten nie podszedł bardzo blisko.
  • W prawdziwym świecie zwierzęta chcą zauważyć drapieżnika, zanim znajdzie się zbyt blisko.
  • Niektórzy członkowie stada wypatrują drapieżników i ostrzegają stado, podczas gdy pozostałe zwierzęta zajmują się jedzeniem.

• Poproś uczniów, aby:

  • Zmodyfikowali i przetestowali swoje modele pod kątem ukończenia kolejnego zadania w aplikacji: niech zmienią położenie czujnika kolorów na głowie zwierzęcia tak, aby teraz był skierowany do przodu, a nie w dół.
  • Zademonstrowali, że ich model jest w stanie wykryć zbliżającego się drapieżnika (żółty element LEGO^®).
  • Opisali, jaka jest skuteczność ich drugiego modelu w wykrywaniu drapieżników, w porównaniu z pierwszym modelem. (Czujnik skierowany do przodu powinien wykrywać drapieżniki z większej odległości niż czujnik skierowany w dół).
  • Przedstawili argumenty, dlaczego życie w grupie może być korzystne dla stada bawołów afrykańskich. (Obserwujące zwierzę ostrzega inne osobniki, oferując stadu więcej czasu na ucieczkę, jeśli zbliży się drapieżnik).

• W razie potrzeby przypomnij uczniom, żeby przebudowując model nie zakrywali czujnika kolorów, bo wtedy nie będzie wykrywał drapieżników.

• (5 min) Poproś uczniów, żeby powiedzieli, jakie wiadomości, pomysły lub umiejętności:

  • pomogły im ukończyć zadanie;
  • poznali podczas budowania.

• Poproś uczniów, żeby sprzątnęli zestawy i uporządkowali miejsca pracy.

• Zadawaj pytania naprowadzające, aby skłonić uczniów do myślenia i podejmowania decyzji podczas wymyślania, budowania i programowania.

Obserwacje – lista kontrolna

• Przejrzyj ponownie cele szczegółowe lekcji (sekcja Wsparcie dla nauczyciela).

• Korzystając z listy kontrolnej, odnotuj postępy uczniów:

  • Uczniowie przedstawiają argumenty za tym, że życie w stadzie pomaga bawołom afrykańskim przetrwać.
  • Na swoim modelu potrafią wyjaśnić, że zwierzę pełniące rolę obserwatora potrafi wykryć drapieżnika, zanim podejdzie on zbyt blisko, wcześniej niż pasące się zwierzę zajęte jedzeniem.
  • Używają swojego modelu na poparcie argumentu, że zwierzę pełniące rolę obserwatora pomaga stadu przetrwać, ponieważ: 1) zauważa drapieżniki z wystarczającej odległości, aby stado miało czas na ucieczkę i 2) umożliwia członkom stada bezpieczny wypas.

Samoocena

Poproś uczniów o wybranie klocka, który ich zdaniem najlepiej pokazuje, jak im poszło.

• Niebieski klocek: wydaje mi się, że potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami.
• Żółty klocek: potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami.
• Zielony klocek: potrafię stworzyć program, kierując się instrukcjami, a do tego potrafię pomóc koledze lub koleżance.

Wrażenia ze wspólnej pracy

Niech uczniowie w swoich małych grupach porozmawiają na temat tego, jak układała się ich wspólna praca.
Zachęcaj ich do używania na przykład takich wyrażeń:

• Podobało mi się, kiedy ty…
• Opowiedz coś więcej o tym, kiedy ty…

Jeśli chcesz, żeby lekcja była łatwiejsza:

• W części B pozwól uczniom przymocować skierowany na zewnątrz czujnik kolorów do ciała zwierzęcia zamiast umieszczać go na głowie zwierzęcia.
  Jeśli chcesz, żeby lekcja była trudniejsza:
• Poproś uczniów, aby zbudowali, zaprogramowali i przetestowali czujnik na „drapieżnikach” znajdujących się w różnych odległościach lub zbliżających się z różnych kierunków. Z jakich odległości bawół potrafi wykryć drapieżnika? Czy kierunek ma znaczenie?

• Poproś uczniów, żeby napisali opowiadanie o stadzie zwierząt, w którym ich modele są postaciami – zwierzętami, które jedzą i zwierzętami, które wypatrują niebezpieczeństwa. Rozdaj papier milimetrowy i poproś uczniów, żeby wykonali na nim ilustrację z zachowaniem skali, przedstawiającą zarówno oba zwierzęta ze stada, jak i drapieżnika. Poproś, aby użyli odpowiednich jednostek do przedstawienia odpowiednich odległości, z których oba zwierzęta stadne zauważą drapieżnika.

Jeśli wykorzystasz to dodatkowe ćwiczenie, czas zajęć przekroczy przewidziane 45 minut.