Xe trượt tuyết
Đám đông reo hò khi các chiếc xe trượt tuyết phóng vọt xuống cung đường băng! Điều gì tạo ra sự khác biệt của người chiến thắng?
Túm lấy mũ bảo hiểm của em và sẵn sàng lái xe trượt tuyết để tìm ra điều khác biệt!
Chuẩn bị
- Xem lại tài liệu học tập trực tuyến dành cho học sinh. Sử dụng máy chiếu để chia sẻ tài liệu này với học sinh trong suốt bài học.
- Đảm bảo rằng bạn đã trình bày cách đưa ra dự đoán trong bài học trước đó.
- Xem xét khả năng và kiến thức của tất cả học sinh. Phân hóa bài học để mọi học sinh đều dễ dàng tiếp cận. Xem phần Phân hóa bên dưới để biết các gợi ý.
Tham gia
(Cả lớp, 5 phút)
- Xem video của học sinh ở đây hoặc truy cập video qua tài liệu trực tuyến dành cho học sinh.
- Dẫn dắt cuộc thảo luận nhanh về những lực tham gia tương tác mà học sinh đã thấy khi các em trượt tuyết hoặc xem đi trượt tuyết hay lái xe trượt tuyết.
- Đặt các câu hỏi, như:
- Lực nào làm cho xe trượt tuyết di chuyển? (Đẩy)
- Yếu tố nào khác làm cho xe trượt tuyết di chuyển? (Trọng lực là lực kéo khối lượng xuống. Khối lượng của một vật càng lớn, tốc độ di chuyển của vật sẽ càng nhanh. Đây gọi là "động lượng". Động lượng sẽ làm cho một vật đang chuyển động chuyển động lâu hơn hoặc tạo thêm lực cho vật. Vì vậy, nếu tăng khối lượng, các em sẽ có động lượng lớn hơn. Và điều đó làm cho xe trượt tuyết đi xa hơn.)
- Nói với học sinh rằng các em sẽ lắp ráp xe trượt tuyết và cung đường băng, sau đó khám phá cách các em có thể làm cho xe trượt tuyết đi xa hơn bằng cách tăng khối lượng xe.
Khám phá
(Nhóm nhỏ, 30 phút)
- Cho học sinh thực hành theo cặp để lắp ráp mô hình Xe trượt tuyết. Yêu cầu học sinh thay phiên nhau, một học sinh tìm những viên gạch xếp hình, còn học sinh kia lắp ráp, đổi vai cho nhau sau khi thực hiện xong mỗi bước.
- Bạn có thể tìm nội dung hỗ trợ lắp ráp trong phần Mẹo dưới đây.
- Cho các nhóm ngừng lắp ráp sau 20 phút, hoặc khi tất cả các nhóm đã lắp ráp xong ít nhất là xe trượt tuyết và tạ, và đã hoàn thành cung đường băng đến bước 23 trên trang 51 trong sách hướng dẫn lắp ráp.
- Yêu cầu học sinh thử nghiệm cung đường băng với Nhân vật và xe trượt tuyết. Nói học sinh giữ xe trượt tuyết ở vạch đánh dấu màu tím ở đầu cung đường băng và thả ra. Các nhóm có thể hoàn thành cung đường băng và bệ phóng có thể xoay tay cầm để cho xe trượt tuyết chạy.
- Yêu cầu học sinh dùng thước đo để đo khoảng cách xe trượt tuyết đã đi được từ vạch xuất phát cung đường băng. Yêu cầu học sinh ghi lại khoảng cách trên Bảng tính (Hỗ trợ giáo viên - Tài nguyên bổ sung) học sinh hoặc trên biểu đồ trong sổ tay của các em.
- Để đảm bảo thử nghiệm công bằng, hãy yêu cầu học sinh lặp lại thử nghiệm ba lần và dùng giá trị ở giữa làm khoảng cách đo được cuối cùng. Yêu cầu học sinh đặt một viên gạch bên cạnh thước đo để đánh dấu khoảng cách đi được trong mỗi lần thử nghiệm.
- Nếu học sinh chưa lắp ráp xong bệ phóng, và nếu có đủ thời gian, hãy yêu cầu học sinh lắp ráp bệ phóng ngay.
Giải thích
(Cả lớp, 10 phút)
- Tập hợp học sinh lại và dẫn dắt cuộc thảo luận nhóm về những gì các em đã quan sát được.
- Đặt các câu hỏi, như:
- Lực nào làm cho xe trượt tuyết trượt xuống cung đường băng? (Trọng lực)
- (Các) biến nào khác có thể giúp xe trượt tuyết đi nhanh hơn và đi được quãng đường băng xa hơn? (Một lực đẩy tốt lúc đầu sẽ giúp ích, và xe trượt tuyết nặng hơn sẽ có ưu thế. Đáy trơn và cung đường băng trơn sẽ giảm ma sát cho xe trượt tuyết.)
- Yêu cầu học sinh giữ Nhân vật bằng một tay và hai viên gạch màu đen được ghép với nhau ở tay kia.
- Hỏi học sinh bên nào nặng hơn (tức là có khối lượng nặng hơn) và sẽ trượt xa hơn.
- Yêu cầu học sinh dùng một viên gạch để đánh dấu dự đoán của các em, sau đó thử nghiệm xem dự đoán của các em có đúng không.
- Yêu cầu học sinh sử dụng một thước đo để đo khoảng cách đi được, và điền kết quả vào biểu đồ của các em.
- Yêu cầu học sinh lấy viên gạch nặng và so sánh với các viên gạch màu đen mà các em đã thử nghiệm.
- Yêu cầu học sinh dùng một viên gạch khác để đánh dấu dự đoán của các em và thử nghiệm một lần nữa để xem dự đoán có đúng không.
- Hỏi:
- Hai lần thử nghiệm khác biệt như thế nào? (Trọng lượng/khối lượng)
- Có điểm gì giống nhau? (Thể tích, màu sắc)
- Xe sẽ đi xa hơn chứ? (Xe sẽ đi xa hơn. Tuy nhiên, nếu bề mặt không trơ thì sẽ tạo ra ma sát lớn hơn và xe sẽ đi khoảng cách ngắn hơn.)
Chế tạo
(Cả lớp, 5 phút)
- Tập hợp học sinh lại để xem xét và thảo luận về thử nghiệm của các em.
- Đặt các câu hỏi, như:
- Em có nhận thấy bất cứ mẫu hình chuyển động nào của xe trượt tuyết khi thay đổi khối lượng không? (Xe có khối lượng nặng nhất sẽ trượt xa nhất.)
- Các em có thể dự đoán được điều gì sẽ xảy ra tiếp theo không?
- Dành thời gian cho học sinh tháo rời các mô hình của mình, sắp xếp các viên gạch trở lại khay, và dọn dẹp chỗ thực hành của các em.
Đánh giá
(Liên tục trong suốt Bài học)
- Đặt các câu hỏi "tại sao" và "như thế nào" trong suốt bài học để giúp học sinh suy nghĩ về những khái niệm mà các em đang học.
- Khuyến khích học sinh khám phá chuyển động của mô hình trong quá trình lắp ráp. Đặt các câu hỏi, như:Đặt các câu hỏi, như:
- Các em có thể tìm thấy tay quay không?
- Mô hình sẽ chuyển động như thế nào khi em xoay tay quay?
- Em cần phải xoay bao nhiêu lần để mô hình nghiêng ở đầu cung đường băng?
- Đặt ra câu hỏi hướng dẫn để khuyến khích học sinh của bạn "nói ra suy nghĩ", đồng thời giải thích các quá trình tư duy và lý luận của học sinh trong các quyết định giải quyết vấn đề mà các em đã đưa ra khi lắp ráp mô hình.
Danh sách kiểm tra những mục cần quan sát
- Đo lường mức độ thành thạo của học sinh trong việc trình bày mẫu hình chuyển động của một vật và cách có thể sử dụng mẫu hình này để dự đoán chuyển động trong tương lai.
- Tạo một thang đo phù hợp với nhu cầu của các em. Ví dụ:
- Cần hỗ trợ thêm
- Có thể làm việc độc lập
- Có thể hướng dẫn người khác
Tự đánh giá
- Yêu cầu mỗi học sinh lựa chọn một viên gạch xếp hình mà trẻ cảm thấy phù hợp nhất với kết quả của mình:
- Màu xanh lá cây: Em nghĩ rằng em có thể nhận ra mẫu hình chuyển động của xe trượt tuyết.
- Màu xanh dương: Em biết em có thể nhận ra mẫu hình chuyển động của xe trượt tuyết.
- Màu tím: Em có thể nhận ra mẫu hình chuyển động của xe trượt tuyết, sử dụng mẫu hình này để dự đoán chuyển động trong tương lai, và em có thể giúp bạn hiểu được cách nhận biết và áp dụng.
Phản hồi từ bạn bè
- Cho các học sinh thảo luận về kinh nghiệm của các em khi tham gia cùng nhau trong nhóm của các em.
- Khuyến khích học sinh sử dụng các cách nói như:
- Mình thích khi bạn...
- Mình muốn nghe thêm về cách bạn...
Mẹo dành cho giáo viên
Mẹo về mô hình
- Để thử nghiệm mô hình, học sinh sẽ cần một bề mặt trơn bằng phẳng dài ít nhất một yard (=0,91m). Tốt nhất mọi người nên thử nghiệm trên cùng một bề mặt bởi vì kết quả sẽ khác nhau trên gỗ, ngói, giấy, thảm, v.v., do hệ số ma sát khác nhau.
- Học sinh nên sử dụng một đoạn băng để đánh dấu vị trí, hoặc đánh dấu vị trí trên bàn hoặc sàn mà học sinh có thể dùng để căn chỉnh cung đường băng nhằm đảm bảo cung đường băng giữ nguyên vị trí mỗi lần thử nghiệm.
Phân hóa
Đơn giản hóa bài học này bằng cách:
- Yêu cầu học sinh chỉ thực hành với xe trượt tuyết và viên gạch nặng (tức là không lắp ráp quá bước 23 trên trang 51)
Tăng độ khó bằng cách:
- Yêu cầu học sinh tự do lắp ráp chi tiết sẽ làm cho xe trượt tuyết đi xa hơn (ví dụ như xe trượt tuyết nặng hơn, chi tiết để giảm ma sát [ví dụ: bánh xe], cung đường băng cao hơn, chi tiết để tạo lực đẩy từ đầu cung đường băng)
- Thử thách học sinh thiết kế và lắp ráp chi tiết để khởi động xe trượt tuyết bằng lực đẩy chạy từ đầu cung đường băng
- Trong các cuộc đua xe trượt tuyết, người chiến thắng tối ưu hóa khối lượng xe và bắt đầu bằng lực đẩy mạnh nhất và nhanh nhất ở đầu cung đường đua. Sau khi tìm hiểu về khối lượng, học sinh có thể cố gắng lắp ráp chi tiết tạo ra lực đẩy mạnh để khiến cho xe trượt tuyết đi xa hơn nữa.
Phần mở rộng
(Lưu ý: Hoạt động này sẽ cần thêm thời gian.)
Để kết hợp việc phát triển kỹ năng toán học, hãy yêu cầu học sinh tính trọng lượng các cấu trúc xe trượt tuyết khác nhau. Yêu cầu học sinh vẽ biểu đồ, trong đó trục tung là trọng lượng của các xe trượt tuyết khác nhau còn trục hoành là khoảng cách đi được của xe trượt tuyết. Yêu cầu học sinh lặp lại mỗi thử nghiệm 5 lần, sau đó vẽ kết quả trên biểu đồ, biểu diễn bằng dấu chấm. Dẫn dắt cuộc thảo luận về mức độ thay đổi mà các em đã quan sát được, và mối quan hệ giữa trọng lượng và khoảng cách đi được.
Hỗ trợ giáo viên
Học sinh sẽ:
- Khám phá cách trọng lực tác động đến chuyển động của xe trượt tuyết dựa trên khối lượng
- Quan sát một mẫu hình và đưa ra dự đoán
- Hiểu được sự khác biệt giữa khối lượng và thể tích
- Bộ công cụ học tập LEGO® Education BricQ Motion Essential (hai học sinh dùng chung một bộ)
- Băng dính che phủ
- Thước đo (mỗi nhóm một cái)
Lớp 6- KHOA HỌC TỰ NHIÊN
NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ BIẾN ĐỔI
Lực và chuyển động
- Lực và tác dụng của lực
- Lực tiếp xúc và lực không tiếp xúc
- Ma sát
- Khối lượng và trọng lượng
- Biến dạng của lò xo
Yêu cầu cần đạt
- Lấy được ví dụ để chứng tỏ lực là sự đẩy hoặc sự kéo.
- Biểu diễn được một lực bằng một mũi tên có điểm đặt tại vật chịu tác dụng lực, có độ lớn và theo hướng của sự kéo hoặc đẩy.
- Lấy được ví dụ về tác dụng của lực làm: thay đổi tốc độ, thay đổi hướng chuyển động, biến dạng vật.
- Đo được lực bằng lực kế lò xo, đơn vị là niu tơn (Newton, kí hiệu N) (không yêu cầu giải thích nguyên lí đo).
- Nêu được: Lực tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực; lấy được ví dụ về lực tiếp xúc.
- Nêu được: Lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực không có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực; lấy được ví dụ về lực không tiếp xúc.
- Nêu được: Lực ma sát là lực tiếp xúc xuất hiện ở bề mặt tiếp xúc giữa hai vật; khái niệm về lực ma sát trượt; khái niệm về lực ma sát nghỉ.
- Sử dụng tranh, ảnh (hình vẽ, học liệu điện tử) để nêu được: Sự tương tác giữa bề mặt của hai vật tạo ra lực ma sát giữa chúng.
- Nêu được tác dụng cản trở và tác dụng thúc đẩy chuyển động của lực ma sát.
- Lấy được ví dụ về một số ảnh hưởng của lực ma sát trong an toàn giao thông đường bộ.
- Thực hiện được thí nghiệm chứng tỏ vật chịu tác dụng của lực cản khi chuyển động trong nước (hoặc không khí).
- Nêu được các khái niệm: khối lượng (số đo lượng chất của một vật), lực hấp dẫn (lực hút giữa các vật có khối lượng), trọng lượng của vật (độ lớn lực hút của Trái Đất tác dụng lên vật).
- Thực hiện thí nghiệm chứng minh được độ giãn của lò xo treo thẳng đứng tỉ lệ với khối lượng của vật treo.
Tài liệu dành cho học sinh
Bảng tính học sinh
Tải xuống, xem hoặc chia sẻ dưới dạng trang HTML trực tuyến hoặc PDF có thể in được.